Το ξεκίνημα της νέας σχολικής χρονιάς είναι προ των πυλών! Οι καλοκαιρινές διακοπές οδεύουν προς το τέλος τους (αν δεν έχουν ήδη τελειώσει) και η σκέψη «πότε θα πάμε για μπάνιο επιτέλους;;» τείνει να αντικατασταθεί με το «πότε θα πάμε να μου πάρεις τσάντα και κασετίνα;;»… Μαθητές, μαθήτριες, μαμάδες και μπαμπάδες καλούνται να προσαρμοστούν στη νέα αυτή πραγματικότητα…
Ιδιαίτερα σημαντική περίοδος για τα «πρωτάκια», τα παιδιά που ξεκινούν φέτος το Δημοτικό σχολείο, το «Μεγάλο σχολείο», όπως συνηθίζουν να το αποκαλούν… Ένας καινούριος κόσμος ανοίγεται μπροστά τους, καθώς με τη ένταξή τους στη σχολική κοινότητα, αποκτούν και νέες ιδιότητες: του μαθητή και του συμμαθητή.
Ως μαθητής το «πρωτάκι» έχει να αντιμετωπίσει ένα κοινό για όλους πρόγραμμα μαθήσεων, το οποίο αποτελεί αφετηρία για νέα επιτεύγματα, αλλά μπορεί και να γίνει πηγή δυσκολιών και απογοητεύσεων. Επίσης, του ζητείται, να είναι ικανό να συγκεντρώνει την προσοχή του, να κάθεται στη θέση του ήσυχο και να εργάζεται ώσπου να ολοκληρώσει ένα έργο, «αυξημένες» απαιτήσεις έπειτα από την ανεμελιά του καλοκαιριού, αλλά και τις προηγούμενες εμπειρίες στο νηπιαγωγείο…
Ως συμμαθητής, έχει να αντιμετωπίσει και συχνά να επιλύσει μόνο του διαφορές με τους συνομηλίκους του ή ακόμα με τους δασκάλους του. Ακόμα, απαιτείται να προσαρμοστεί σε έναν νέο χώρο, σε ένα νέο πρόγραμμα, με μία καινούρια δασκάλα (ή δάσκαλο). Πολλά ερωτηματικά και πιθανές ανησυχίες αρχίζουν να απασχολούν το μυαλουδάκι του...
Η προοπτική, όσο και η βίωση αυτών των σχέσεων και εμπειριών είναι λογικό να δημιουργούν ένταση και άγχος όχι μόνο στο παιδί, αλλά και σε ολόκληρη την οικογένεια. Κατά πολλούς η έναρξη του σχολείου ισοδυναμεί με ένα δεύτερο απογαλακτισμό και αποτελεί βήμα προς την ανεξαρτητοποίηση και την αυτονόμηση του παιδιού από το στενό περιβάλλον της οικογένειας.
Παρατηρούμε, λοιπόν, στο ξεκίνημα αυτής της πρώτης σχολικής χρονιάς στο Δημοτικό την τάση του παιδιού να παλινδρομεί, να επιστρέφει σε συμπεριφορές που θυμίζουν μικρότερες ηλικίες, προκειμένου να μειώσει την ένταση και το άγχος (π.χ. δυσκολία αποχωρισμού από τους γονείς, σποραδικές ενουρήσεις, διαταραχές στον ύπνο, πείσματα, ανυπακοή, θυμός κ.ά.). Ιδιαίτερα αν υπάρχει μικρότερο αδερφάκι που μένει στο σπίτι, η δυσαρέσκεια για το σχολείο το πρώτο διάστημα ενδέχεται να είναι έντονη.
Η πιθανή εμφάνιση όλων των παραπάνω συμπτωμάτων σε ένα παιδί της Α΄ Δημοτικού κατά το πρώτο τρίμηνο της σχολικής χρονιάς, αλλά και μετά από μεγάλες περιόδους απουσίας από το σχολείο (π.χ. λόγω ασθένειας ή μετά από τις χριστουγεννιάτικες ή τις πασχαλινές διακοπές) είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο – ίσως και αναμενόμενο – και δεν προδίδει, ούτε οδηγεί κατ’ ανάγκη σε κάτι μόνιμο και ανησυχητικό.
Με την πάροδο του χρόνου και με τη δική μας ενθάρρυνση για αυτονομία, πρωτοβουλία και παραγωγικότητα, το παιδί αποκτά τις απαραίτητες δεξιότητες για να προσαρμοστεί στις νέες απαιτήσεις και να ενταχθεί πλήρως στο σχολικό περιβάλλον. Ως γονείς, τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τα παιδιά ως προς αυτή την κατεύθυνση;
- Προσπαθούμε να περιορίσουμε ή/και να διαχειριστούμε τις δικές μας ανησυχίες, καθώς το άγχος της μαμάς ή του μπαμπά για το σχολείο προετοιμάζει το παιδί για κάτι που φαντάζει δύσκολο και πολλές φορές ακατόρθωτο.
- Ενισχύουμε την αυτονομία, δίνοντας ευκαιρίες στο παιδί να δρα μόνο του σε όλες τις καθημερινές εργασίες (π.χ. φαγητό, ντύσιμο, καθαριότητα).
- Δε διορθώνουμε, αλλά προτείνουμε εναλλακτικές στο παιδί, εξηγώντας κάθε φορά τα υπέρ και τα κατά.
- Αφήνουμε στο παιδί το περιθώριο να αναπτύξει πρωτοβουλία να επιλέξει εναλλακτική, όμως το καλούμε πάντα να αναλάβει τις ευθύνες του και να δεχθεί τις συνέπειες των επιλογών του, θετικές ή αρνητικές.
- Του δείχνουμε τη χαρά και την υπερηφάνειά μας όταν καταφέρνει να επιτύχει τους δικούς του στόχους. Τις δικές μας προσδοκίες και φιλοδοξίες, ακόμη και αν παραμένουν ανεκπλήρωτες, προσπαθούμε να τις κρατήσουμε για τον εαυτό μας.
- Δίνουμε έμφαση σε όλους τους τομείς της σχολικής ζωής, όχι μόνο στο μαθησιακό κομμάτι (π.χ. στον τομέα των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων).
- Το αφήνουμε μόνο του να επιλύσει τυχόν διαφορές με τους συνομηλίκους του. Αυτό που μπορούμε να προσφέρουμε είναι στήριξη και καθοδήγηση στα βήματά του. Από εκεί και πέρα, πρωταγωνιστής της ζωής του θα είναι το ίδιο και θεωρείται σημαντικό να γνωρίζει να διαχειρίζεται και την αποτυχία, χωρίς τη δική μας διαιτησία ή συνεχή παρέμβαση.
- Περνούμε το μήνυμα ότι κάποια πιθανή αποτυχία στις προσπάθειές του δεν είναι ανεπανόρθωτη, αλλά αντίθετα, μία ευκαιρία να δοκιμάσει ξανά εμπειρότερο.
- Θεσπίζουμε πρόγραμμα (ώρα πρωινού ξυπνήματος, ώρες για μελέτη, παιχνίδι, τηλεόραση, ώρα βραδινού ύπνου), το οποίο φροντίζουμε να τηρούμε με συνέπεια και σταθερότητα.
- Πάνω από όλα, αποδεχόμαστε και αγαπάμε το παιδί μας για αυτό που είναι.
Καλή & δημιουργική σχολική χρονιά!